اندازه گیری و مقایسه فلزات سنگین کادمیوم، نیکل و روی در عضله و کبد اردک ماهی (Esox lucius) مصب رودخانه های استان مازندران و گیلان (دریای خزر)

فلزات سنگین کادمیوم، نیکل و روی در عضله و کبد اردک ماهی (Esoxlucius) مصب رودخانه‌‌‌های استان مازندران و گیلان     اعظم محمدصالحی*1، محمد ولایت ‌‌زاده2 1. دانشجوی دکترا تکثیر و پرورش آبزیان، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، خرمشهر، ایران 2. دانش آموخته کارشناسی ارشد ایمنی صنعتی، موسسه آموزش عالی کاسپین، قزوین، ایران     (تاریخ دریافت: 18/08/1395؛ تاریخ تصویب: 09/07/1397)     چکیده این تحقیق در سال 1394 با هدف تعیین و مقایسه میزان فلزات سنگین کادمیوم، روی و نیکل در عضله و کبد اردک ماهیEsox) (lucius در مصب برخی رودخانه‌‌‌های استان مازندران و گیلان انجام شد. 60 نمونه اردک ماهی از 10 مصب رودخانه‌های جنوبی دریای خزر تهیه شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها به کمک ‌نرم‌افزار SPSS17 انجام شد و میانگین تیمارها به کمک آنالیز واریانس T-test با یکدیگر مقایسه شدند. بالاترین میزان نیکل، کادمیوم و روی در کبد اردک ماهی به ترتیب 18/0±73/2، 14/0±70/1 و 18/0±49/117 میلی‌‌‌گرم بر کیلوگرم و پایین‌‌‌ترین میزان این فلزات در عضله این ماهی 01/0±10/0، 0002/0±004/0 و 16/0±23/16 میلی‌‌‌گرم بر کیلوگرم به‌دست آمد (P<0.05). میزان نیکل، کادمیوم و روی در کبد اردک ماهی در تمامی ایستگاه‌های مورد مطالعه بالاتر از عضله بود (P<0.05). در این تحقیق میزان نیکل در عضله اردک ماهیان مصب رودخانه سفید رود و پلرود بالاتر از حد مجاز استاندارد سازمان بهداشت جهانی بود، اما میزان کادمیوم و روی در عضله اردک ماهیان 10 ایستگاه مورد مطالعه در مقایسه با استاندارد سازمان بهداشت جهانی و سازمان غذا و دارو آمریکا پایین‌‌‌تر به دست آمد. با توجه به نتایج به دست آمده میزان نیکل در عضله برخی نمونه‌های اردک ماهی مخاطره ‌‌آمیز است. همچنین تجمع زیستی مقادیر بالای فلزات سنگین نیکل، کادمیوم و روی در کبد اردک ماهیان 10 ایستگاه مورد مطالعه، آلودگی اکوسیستم‌های آبی سواحل جنوبی دریای خزر در استان‌های گیلان و مازندران را نشان می‌‌‌دهد.         کلید واژه‌‌‌ها: فلزات سنگین، عضله، کبد، اردک ماهی، دریای خزر             * نویسنده مسئول                                                                             Email: [email protected]